Pojęcie nieletniego jest często stosowane, nie każdy zdaje sobie jednak sprawę, że nieletni to niekoniecznie osoba, która nie ukończyła 18. roku życia. Kim jest osoba nieletnia? W jaki sposób nieletni odpowiada za swoje czyny? Czym różni się nieletni od młodocianego oraz małoletniego? ● W świetle prawa karnego nieletni to każdy, kto nie ukończył 17. roku życia. ● W świetle prawa cywilnego wyróżnia się trzy kategorie nieletnich. ● Nieletni odpowiadają przed sądem rodzinnym, a przed sądem karnym jedynie w wyjątkowych sytuacjach. ● Kategoria nieletniego nie jest tożsama z kategorią młodocianego oraz małoletniego. Nieletnim nie jest po prostu każda osoba, która nie ukończyła 18. roku życia. Przepisy inaczej definiują jednak nieletniego na gruncie prawa karnego, a inaczej na gruncie prawa cywilnego. W świetle Kodeksu karnego nieletnim jest osoba, która w chwili popełnienia czynu zabronionego nie ukończyła 17. roku życia. Z kolei w myśl ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich wyróżnione zostały trzy kategorie nieletnich:● do 18. roku życia – w zakresie spraw dotyczących zapobiegania i zwalczania demoralizacji, ● od ukończenia 13. do ukończenia 17. roku życia – w zakresie postępowań o czyny karalne, ● nie dłużej niż do ukończenia 21. roku życia – w przypadku osób, wobec których orzeczone zostały środki wychowawcze lub zależności od rodzaju sprawy nieletnim może więc być zarówno osoba np. dziesięcioletnia, jak i dwudziestoletnia. Definicja nieletniego znajduje się w ustawie z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich. Odpowiedzialność karna osób nieletnich określona jest ponadto również w ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks – odpowiedzialność za czynyCo do zasady osoby nieletnie odpowiadają za swoje czyny nie przed sądami karnymi, ale przed sądami rodzinnymi. Sąd orzekający w sprawie nieletniego stosuje wobec niego jedynie środki wychowawcze lub poprawcze, a kierować się przy tym powinien przede wszystkim dobrem nieletniego. Sąd rodzinny może orzekać wobec nieletniego kary takie, jak:– zobowiązanie do naprawienia wyrządzonej szkody, – ustanowienie nadzoru, np. kuratora sądowego, – umieszczenie w rodzinie zastępczej, – umieszczenie w schronisku dla nieletnich lub zakładzie poprawczym, – skierowanie do ośrodka wychowawczego lub terapeutycznego, – upomnienie, – nałożenie obowiązku nauki lub pracy, – zakaz odwiedzania określonych – odpowiedzialność karnaW wyjątkowych przypadkach nieletni po ukończeniu 15. roku życia może także odpowiadać karnie. Nieletni odpowiada przed sądem karnym, gdy:● popełni czyn określony w art. 10 Kodeksu karnego, zamach na prezydenta RP, zabójstwo, sprowadzenie katastrofy w ruchu lądowym, gwałt zbiorowy lub kazirodczy, ● popełni czyn karalny wraz z osobą pełnoletnią i konieczne jest łączne rozpatrywanie sprawy, ● popełnił czyn karalny będąc nieletnim, ale postępowanie wszczęte zostało po ukończeniu przez niego 18. roku ponoszeniu przez nieletniego odpowiedzialności karnej niczym osoba pełnoletnia decyduje sąd, biorąc pod uwagę okoliczności sprawy, stopień rozwoju sprawcy, jego właściwości i warunki osobiste, a także skuteczność wcześniej stosowanych wobec niego środków wychowawczych lub poprawczych. W takich przypadkach orzeczona kara wobec nieletniego kara nie może przekroczyć 2/3 górnej granicy kary grożącej za dane przestępstwo. Nieletniego nie można również skazać na dożywotnie pozbawienie samo to sąd decyduje o tym, jak traktowane będą osoby, które w myśl Kodeksu karnego nie są już nieletnie, tj. ukończyły 17 lat, ale nie są również jeszcze pełnoletnie, czyli nie ukończyły 18. roku a małoletniPojęcie nieletniego należy odróżnić od podobnych, ale funkcjonujących w innych środowiskach prawnych pojęć młodocianego oraz małoletniego. Pojęcia te nie są bowiem to zgodnie z Kodeksem pracy osoba, która nie ukończyła 18. roku życia, ale ma co najmniej 15 lat. W świetle Kodeksu karnego młodocianym jest natomiast osoba, która w chwili popełnienia czynu zabronionego nie ukończyła 21. roku życia, zaś w chwili wydawania orzeczenia w sądzie pierwszej instancji – 24. roku życia. Z kolei małoletni to zgodnie z Kodeksem cywilnym osoba, która nie ukończyła 18. roku życia, ale ma co najmniej 13 lat. Wyjątkiem od kategorii małoletniego jest kobieta, która za zgodą sądu wstąpiła w związek małżeński po ukończeniu 16. roku życia – traktowana jest ona wówczas jak osoba pełnoletnia, choć jednocześnie w świetle przepisów karnych pozostaje osobą młodocianego wynika z przepisów zarówno Kodeksu karnego, jak i ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy. Z kolei pojęcie małoletniego uregulowane jest w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny. Młodociani i małoletni to pojęcia często stosowane w zakresie zatrudniania osób zdjęcia głównego: Shutterstock
fot. Yellowj / / YAY Foto 19 grudnia 2016 r. sąd wydał nieprawomocne orzeczenie (sygn. akt I C 229/15), w którym zasądził od banku na rzecz klientki całą sporną kwotę wraz z odsetkami.Co Dla zdecydowanej większości osób (źródło: badania własne 😃) wizyta w sądzie w związku ze sprawą o zapłatę jest najczęściej ich pierwszym kontaktem z sądem w życiu. Myślę, że stres tutaj występujący jest wyższy niż przy innych sprawach cywilnych. Z jednej strony potęguje go fakt, że Twój szacowny przeciwnik procesowy pełnymi garściami czerpie ze efektów Twojej pracy (a Ty masz nieuregulowaną fakturę). Z drugiej zaś strach przed nieznanym, a więc realiami sądowymi. Tymczasem sąd to teatr i jeżeli dobrze przygotujesz się do swojej roli to jest szansa, że wyjdziesz cało z opresji. Poniżej znajdziesz moje 10 porad dotyczące tego jak zachować się w sądzie. Co warto wiedzieć, co robić, czego nie robić i czego zdecydowanie nie robić. #1 Właściwy strój Pierwsze wrażenie ma to do siebie, że trudno je zmienić. Brzmi banalnie, ale naprawdę postaraj się, aby było ono jak najlepsze. Ubierając się w sposób schludny i elegancki prezentujesz się zdecydowanie lepiej i okazujesz sądowi swój szacunek. W mojej ocenie u Pań dobrze widziany jest tylko delikatny makijaż. U Panów garnitur to zazwyczaj ciut za dużo, wystarczy marynarka. Wszelkie t-shirty zdecydowanie odpadają 😳. #2 Telefon i guma Dwie rzeczy są niezmienne: telefon dzwoniący w trakcie rozprawy i wpadka z żuciem gumy na sali sądowej. Mało co potrafi już na wstępie tak zirytować sąd. Przed wejściem na salę wycisz telefon i wyrzuć gumę! Niby oczywiste…, ale zdarza się częściej niż myślisz. #3 Właściwe miejsce Wchodząc na salę sądową musisz zająć właściwe miejsce na jednej z dwóch ław. Jest na to prosty sposób: stojąc frontem do sędziego, jeżeli jesteś powodem to zajmij ławkę po twojej lewej ręce, a jeżeli jesteś pozwanym to ławkę po prawej. Ja mam na to taki sposób, że wchodząc na salę trzymam teczkę np: w prawej ręce jeżeli będę siadać po prawej stronie (za pozwanego). Oczywiście jeżeli pomylisz ławki to sąd zwróci Ci uwagę i wskaże właściwe miejsce. To nie będzie koniec świata! Mimo wszytko dobrze jest zacząć proces od wejścia pewnym krokiem i zajęcia właściwego miejsca. Pokazujesz w ten sposób, że wiesz jak zachować się w sądzie. #4 Obyczaje sali sądowej Wszelkie wypowiedzi i odpowiedzi na pytania wygłaszasz na stojąco. Do sędziego zwracaj się „Wysoki Sądzie”. O drugiej stronie mów „powód/pozwana”, albo używaj imienia z per Pan 🙂 np:”Pan Tomasz”, ewentualnie „Pan Kowalski”. Forma „on/ona” jest źle widziana, bo komunikuje brak szacunku. #5 Nie spiesz się Bardzo wiele błędów i faux pas popełnianych jest w skutek pośpiechu. Tymczasem w sądzie niewiele rzeczy dzieje się w sposób nagły, nieodwracalny i wymagający natychmiastowej reakcji. No, może na filmach 😆. Jeżeli druga strona mija się z prawdą to spokojnie poczekaj, aż skończy swoją wypowiedź. Wtedy poproś sąd o możliwość ustosunkowania się. Refleks tutaj nie gra żadnej roli, to nie ping pong 😜. Wszystko ma tutaj swój czas i miejsce. Stawiaj raczej na rzeczowe argumenty i przemyślane wypowiedzi niż na cięte i szybkie riposty. #6 Nie przerywaj Nie przerywaj wypowiedzi swojego przeciwnika procesowego, a już napewno nie retorycznym pytaniem „dlaczego tak kłamiesz?”, albo banalnym „ale to nie jest prawda”. Brzmi absurdalnie? To się naprawdę zdarza. Nagminnie. Skup się raczej na notowaniu kwestii, do których będziesz chciał odnieść się w swojej wypowiedzi, albo przygotowuj celne pytania. #7 Nie okazuj negatywnych emocji Na niekorzystne dla siebie zeznania strony najczęściej reagują albo ironicznym śmiechem, albo uszczypliwymi komentarzami pod adresem świadka lub strony. Takie zachowanie praktycznie gwarantuje Ci reprymendę ze strony sądu. Często odnoszę wrażenie, że strony zachowują się w ten sposób, gdyż podświadomie obawiają się, że brak takiej reakcji (niedowierzanie, frustracja nieprawdziwymi zeznaniami) sprawi, że świadek jest dla sądu wiarygodny. Jeżeli przeciwnikowi powinie się noga to również warto zachować „poker face” 😎. Pycha kroczy przed porażką. Zdecydowanie tego odradzam. #8 Mów krótkimi zdaniami i rób przerwy Pomimo, że rozprawy są już nagrywane w systemie audio-video to jednak nadal praktyką jest sporządzanie protokołu, do którego sędzia dyktuje wypowiedzi stron i świadków. Swoje wypowiedzi formułuj więc w sposób zwięzły i krótki (1-2 zdania naraz) po czym rób przerwy, aby sędzia mógł podyktować twoją wypowiedź protokolantowi. Kolejną wypowiedź zacznij dopiero, gdy protokolant zakończy zapisywanie poprzedniej (w praktyce oznacza to ustanie stukotu klawiatury komputera). Wiem, że jest to mało intuicyjne, ale dla sędziego nie ma nic gorszego niż „kowalstwo procesowe”. Co to oznacza? Kowalem sędzia się staje kiedy usiłuje przekuć słowotok świadka/strony na zwięzły protokół (zasłyszane lata temu na praktykach w sądzie 😉). #9 Zadawaj pytania świadkom jeżeli ma to sens W sądzie spotkasz się też ze świadkami, którzy albo chcą bardzo pomóc stronie przeciwnej, albo bardzo zaszkodzić tobie. Najczęściej świadek chce zrobić jedno i drugie. Jeżeli każda wypowiedź świadka „pogrąża” Ciebie (i to niezależnie od tego czy świadek zeznaje prawdę czy nie) to nie ma sensu zadawać mu licznych pytań. Pamiętaj, że bardzo wiele kwestii nie da się zweryfikować, a więc świadek może całkowicie bezkarnie zeznawać co mu się podoba. Przykładowo nikt nie sprawdzi czy faktycznie na spotkaniu w czerwcu 2016 r. obiecywałeś, że logotyp dla marki zrobisz w o to świadka w celu dojścia do prawdy będzie miało zgoła odwrotny skutek. Będzie on jeszcze bardziej usilnie twierdził, że tak i owszem: OBIECAŁEŚ! Nie miej poczucia, że musisz świadka zasypać pytaniami (bo tak się robi w sądzie..), albo że jeżeli tego nie zrobisz to znaczy, że zeznał on prawdę. Czasami naprawdę warto nie zadać żadnego pytania. #10 Pytaj Jeżeli występujesz w sądzie bez pełnomocnika to sąd powinien udzielać Ci niezbędnych wyjaśnień, co do procedury i prawa. Nie bój się więc pytać sądu jeżeli czegoś nie rozumiesz. Po prostu wstań i poproś o kilka słów wyjaśnienia. Z moich obserwacji taka prośba o wyjaśnienie zazwyczaj spotyka się z serdecznością sądu. W najgorszym przypadku sąd w sposób beznamiętny wyjaśni Ci zagadnienie prawne. Nigdy, prze-ni-gdy nie spotkałem się z tym żeby sąd był zirytowany, że nie-prawnik czegoś nie wie o prawie. Dziwne więc że tego najbardziej się boimy… Jak zachować się w sądzie i … poza nim W bonusowej 11-nastej poradzie udzielę Ci przestrogi: nie rozmawiaj o sprawie w sądzie. Wychodząc z sali sądowej powstrzymaj się od komentarzy i dzielenia się swoimi przemyśleniami. Wytrzymaj te kilka chwil aż do opuszczenia budynku sądu, zwłaszcza jeżeli masz żal co do wyniku lub przebiegu sprawy. To dobra reguła. Zawsze mi służyła. Zostawiam Ci rozgryzienie dlaczego 😀. ***** Zobacz także: Jak napisać odpowiedź na pozew – musisz odpowiedzieć na znaczy Ty nic nie musisz, ale powinieneś to nie chcesz przegrać. Podzielę się z Tobą 7 tipsami jak to zrobić. Ile może kosztować przegranie sprawy w sądzie – Każdy proces wiąże się z faktury dla Twojej agencji reklamowej także. Przegranie sprawy w sądzie to koszty które warto z góry znać. Ryzyko przegrania sprawy – Gdy agencja marketingowa idzie do sądu to nie tylko szansa na odzyskanie pieniędzy. To także ryzyko przegrania szczęście to da się oszacować. Podziękowania dla: Photo by ian dooley on Unsplash Agata Łukaszewicz. Za zbrodnię sądową sędzia może odpowiadać karnie – przesądziła we wtorkowej uchwale Izba Odpowiedzialności Zawodowej Sądu Najwyższego w pełnym składzie. DoZeznając przed sądem w charakterze świadka możemy odmówić odpowiedzi na zadane pytanie. Jeżeli chodzi o zeznawania w sprawie rozwodowej to obowiązuje generalna zasada, że świadek może odmówić odpowiedzi na zadane pytanie jeżeli zeznanie może narazić jego, lub jego bliskich na:- odpowiedzialność karną-tylko faktycznie istniejącą, możliwość pociągnięcia do odpowiedzialności karnej,-hańbę-okrycie świadka, lub bliskich kompromitacją,-bezpośrednią szkodę majątkową,Ważne jest aby bezpośrednia szkoda majtkowa była dotkliwa, a związek między składaniem zeznań a szkodą był zawodowaOdmowa taka przysługuje również w sytuacji, gdy zeznanie jest związane z pogwałceniem istotnej tajemnicy zawodowej. Ochrona tajemnicy spowiedzi wyklucza ewentualny konflikt sumienia duchownych powołanych w charakterze świadków. Fakty powierzone spowiednikowiKodeks postępowania administracyjnego oraz kodeks postępowania karnego przewidują kategorycznie, że duchowni nie mogą być świadkami co do faktów objętych tajemnicą spowiedzi. Natomiast kodeks postępowania cywilnego dopuszcza możliwość odmowy zeznań przez duchownego, co do faktów powierzonych mu na spowiedzi. Opisz nam swój problem i wyślij zapytanie.
Eipdz. 177 154 99 449 174 40 45 352 408